Likwidacja masy upadłości - skutki sprzedaży w toku postępowania upadłościowego

Skutki sprzedaży dokonanej w postępowaniu upadłościowym określa art. 313 Prawa upadłościowego.

Ma ona skutki sprzedaży egzekucyjnej, co oznacza także, że nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości. Zakres przedmiotowy tego przepisu obejmuje przeniesienie w drodze sprzedaży prawa własności nieruchomości, sprzedaży prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i statku morskiego wpisanego do rejestru okrętowego.

W przypadku sprzedaży nieruchomości wygasają prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ujawnione w księdze wieczystej lub nieujawnione, ale zgłoszone sędziemu-komisarzowi w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości. W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości. Skutek ten powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Podstawą do wykreślenia praw, które wygasły na skutek sprzedaży jest prawomocny plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej, a podstawą wykreślenia hipoteki jest umowa sprzedaży nieruchomości.

Mimo wygaśnięcia wskazanych wyżej praw i obciążeń po sprzedaży nieruchomości w toku postępowania upadłościowego niektóre z nich pozostają w mocy, bez potrącenia ich wartości z ceny nabycia, jednak jedynie wówczas, gdy zostały one ujawnione w księdze wieczystej albo zgłoszone sędziemu-komisarzowi (w toku postępowania uproszczonego sędziemu wyznaczonemu) w terminie wskazanym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Są to:

• służebność drogi koniecznej,
• służebność przesyłu,
• służebność ustanowiona w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia,
• użytkowanie oraz prawa dożywotnika, które pozostają w mocy, jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli nieruchomość nie jest obciążona hipotekami albo jeżeli wartość użytkowania i praw dożywotnika znajduje pokrycie w cenie nabycia, z tym że w tym ostatnim wypadku wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia.

Na wniosek właściciela nieruchomości władnącej zgłoszony najpóźniej w zarzutach do planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej, sędzia-komisarz może postanowić, że służebność gruntowa, która nie znajduje pełnego pokrycia w cenie nabycia, zostaje utrzymana w mocy, jeżeli jest dla nieruchomości władnącej konieczna, a nie obniża w sposób istotny wartości nieruchomości obciążonej. Na podstawienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie. Jeżeli wniosek o wyłączenie został zgłoszony w zarzutach do planu podziału, podlega rozpoznaniu razem z zarzutami.